Wijs in Wijst | Bernheze

We staan hier op een breuk in de aardkost: de Peelrandbreuk die grofweg van Roermond naar Oss loopt. De breuklijn heeft allerlei vertakkingen en is op sommige plaatsen wel 1 kilometer diep.

Je kunt de breuk herkennen aan het hoogteverschil in het landschap. Het hoge deel langs een breuk wordt “horst” genoemd en het lage gedeelte “slenk”. Vreemd genoeg is het hoge deel natter dan het lage deel. Dat komt door het zogeheten wijstverschijnsel. Het grondwater stroomt van het hoge naar het lage gedeelte, maar kan op de breuklijn niet verder omdat de grond daar heel dicht is en bijna geen water doorlaat. Hierdoor zoekt het water een uitweg naar boven en wordt de bodem op het hoge gedeelte (horst) drassig.

Het lage gedeelte (slenk) is droger omdat het water daar snel weer in de grond zakt. Het is arme, onvruchtbare grond, niet erg geschikt voor landbouw. Het woordje “wijst” stamt af van een oud Keltisch woord, dat woest en verlaten betekent. Het is verwant aan het Engelse woord “waste”(spreek uit: weest) zoals in “waste land”, woeste grond.

Bron: Wijst in het landschap in Bernheze door Paul van Dijk, Bo Fiers-Swelheim, Nadja van Hemmen van Driel, Steef van Lith en Johan Melssen.