Stadsweide | Uden

Een geologisch monument
Je staat hier op een speciaal stukje natuur tussen Uden en de A50. Kijk je naar het zuiden, dan zie je de drukke Lippstadtsingel. Daaronder ligt een geologische breuklijn: een zijtak van de Peelrandbreuk. Bijzonder toch?

De Peelrandbreuk
De Peelrandbreuk is een geologische breukzone, genoemd naar het voormalige veengebied De Peel. In Nederland loopt de breuk grofweg van Roermond tot Oss. Ze vormt de grens tussen twee aardlagen: de hoger gelegen Peelhorst en de langzaam wegzakkende Roerdalslenk. In Uden ligt de breuk vlak onder de grond, precies onder de Lippstadtsingel. Op het grove zand van het hogere gedeelte (de horst) ligt de Stadsweide. Aan de zuidkant van de Lippstadtsingel begint het lagere gebied (de slenk), met een ondergrond van fijn zand.

Een muur van ijzer
De bodem in Uden is gevormd door de Maas, die hier zo’n 140.000 jaar geleden stroomde. De rivier liet zand- en kiezelbanken achter, die later door de wind werden opgewerkt tot boogvormige duinen. Nog altijd speelt water een belangrijke rol in de ondergrond. Grondwater stroomt vanaf de hoger gelegen Peelhorst naar de breukzone, waar het niet verder kan en onder druk naar boven wordt gestuwd.

Dat opwellende grondwater noemen we kwel. Het is rijk aan ijzer uit de diepe ondergrond. Zodra het kwelwater aan de oppervlakte in contact komt met zuurstof, oxideren de ijzerdeeltjes. Zo ontstaat een harde, roestbruine laag in de bodem: de ijzeroerbank. Die laag is zo dicht, dat het grondwater er op blijft staan. Hierdoor blijft de horst nat en de lagere slenk droog. Dit bijzondere natuurverschijnsel noemen we wijst.

Water, planten en dieren
In de Stadsweide ligt een poel, ontstaan door een ondoordringbare laag leem in de bodem en gevoed door een waterbron. In het water groeien lisdodden en langs de randen zie je meerdere kruidensoorten. Op de lagere, zanderige delen staan zeldzame planten die goed gedijen op voedselarme grond.

In het najaar helpt een kleine kudde schapen bij het onderhoud van de Stadsweide. De dieren grazen de begroeiing kort, terwijl kwetsbaar groen wordt beschermd door hekken. Om hun natuurlijke gedrag niet te verstoren, is het belangrijk om de schapen niet te voeren en afstand te houden. Zo kunnen ze in alle rust hun werk doen.

Stadsweide
Veghelsesijk 4-10
Uden