Oploo onder de loep: Geen Kolenmijn, Geen Kuuroord, wél een wonderlijke bodem

Onder de titel ‘Géén Kolenmijn, Géén Kuuroord’ heeft Henny Lenkens een rijk geïllustreerd boek uitgebracht over twee opmerkelijke diepboringen die in de vorige eeuw in Oploo plaatsvonden. De eerste boring was gericht op steenkool, de tweede op warm zouthoudend bronwater.

Rond 1900 bestond bij de Rijksoverheid het vermoeden dat er op winbare diepte steenkool onder Oploo zou liggen. In december 1911 werd in buurtschap Blauwenhoek een 20 meter hoge boortoren gebouwd. Van januari 1912 tot maart 1913 werkte een boorploeg onafgebroken aan de boring. Ondanks een indrukwekkende diepte van 1150,50 meter werd er geen spoor van carboon (steenkool) gevonden. De zoektocht werd gestaakt.

Ruim 75 jaar later, in april 1986, werd op steenworp afstand van de oorspronkelijke locatie opnieuw een boorinstallatie geplaatst, ditmaal in de Boortorenstraat. Nu zocht men geen steenkool, maar warmwater dat als bron kon dienen voor een kuuroord. Op 486 meter diepte werd zouthoudend water van 32°C aangetroffen. Hoewel de boring technisch geslaagd was, bleek er na politieke discussies onvoldoende draagvlak voor het realiseren van een kuuroord.

Een bodem vol verhalen

Hoewel Oploo geen kolenmijn kreeg en het kuuroord er niet kwam, is de bodem van het gebied allesbehalve saai. Door bewegingen in de aardkorst ontstond hier een bijzonder breukenstelsel, dat het landschap vormde met horsten (opgeheven gronden) en slenken (gezakte gronden). Dit leidde tot unieke verschijnselen zoals wijst, ijzeroer, drassige gronden en een rijke biodiversiteit. Ook mensen maakten hier vroeger dankbaar gebruik van.

In Oploo staat een karakteristieke watermolen, ooit strategisch geplaatst vanwege opwellend grondwater langs een breuk in de ondergrond. Dit opwellende grondwater gaf oorsprong aan een beek: de Vloet, tegenwoordig bekend als de Oploose Molenbeek.
Het opwellende water vormde niet alleen het landschap, maar ook het leven eromheen. Inmiddels is de beek verbonden met het Defensiekanaal en is haar oorspronkelijke bron letterlijk een beetje verwaterd — maar de molen herinnert ons nog altijd aan de kracht van de Peelbodem.

Boek

Het boek ‘Géén Kolenmijn, Géén Kuuroord’ is vanaf medio september verkrijgbaar bij Van Dinter Media in Boxmeer.