Karperdijk | Uden

Waardevolle wijstgrond

De omgeving rond de Karperdijk maakt deel uit van De Maashorst, een van de grootste aaneengesloten natuurgebieden in Noord-Brabant. Op deze plek is De Peelrandbreuk het best zichtbaar in het landschap. Ben jij klaar voor bijzondere ontdekkingen?

.           .

Unieke wijstgronden
De natuur rond de Karperdijk, ten noordwesten van Uden, bestaat uit drie delen: de Raktse Beemden, het Sint Annabos en de Loose Beemden. In elk deel is sprake van een zeldzaam aardkundig verschijnsel: wijstgrond. Die ontstaat doordat grondwater langs een breuklijn opwelt, in plaats van wegzakt. Het ijzerrijke kwelwater, de natte graslanden en de hoogteverschillen in het landschap maken dit gebied uniek in Nederland.

Raktse Beemden
De Raktse Beemden vormen een vochtig graslandgebied op de overgang van droog naar nat, met weilanden, houtwallen en sloten. Door het opkomende kwelwater is het gebied een hotspot voor bijzondere planten en dieren. Er bloeien prachtige soorten zoals dotterbloem en adderwortel. Ook moerasvogels en amfibieën zoals de heikikker voelen zich er thuis.

Sint Annabos
Het Sint Annabos is een vochtig loofbos, rijk aan elzen, varens en mossen. Het is ook dé plek waar de Peelrandbreuk het meest zichtbaar is, omdat het landschap ineens via een steile helling zo’n drie meter omhoogloopt. Volg het knuppelpad met de houten knuppelbrug om het hoge, natte deel te verkennen.

Loose Beemden
De Loose Beemden zijn lagergelegen weilanden met drassige delen, doorsneden door sloten en beken. Het open landschap is een ideaal leefgebied voor weidevogels zoals de grutto en de kievit. Daarnaast groeien er zeldzame planten zoals bittere veldkers en beekpunge, dankzij de constante natuurlijke stroom mineraalrijk water.

.       .  .   

Redding van waardevolle natuur
In 1974 dreigden er plannen voor de aanleg van de A50 dwars door het gebied. Gelukkig wees ecologisch onderzoek uit dat de wijstgronden uitzonderlijk rijk waren aan planten en dieren, zoals blauwe zegge, veenpluis en de zeldzame Spaanse r

uiter. Op basis van die bevindingen werd het gebied erkend als aardkundig monument en kreeg de snelweg een alternatieve route.

Verval en herstel
Ondanks de status als aardkundig monument kreeg het gebied het zwaar te verduren. Waterwinning en bemesting veroorzaakten uitdroging en vervuiling. Vanaf 2011 zijn maatregelen genomen om het ecosysteem te herstellen. Slotendempingen, zanddammen en verhoogde slootbodems hielpen het waterpeil verhogen. Ook kwam er een aparte sloot om meststoffen van omliggende landbouwgrond op te vangen.

De effecten waren indrukwekkend. Binnen enkele jaren verschenen er weer vochtige graslanden met bloemen zoals de pinksterbloem, de echte koekoeksbloem en de rietorchis. Zelfs de zeldzame kale vrouwenmantel, die al veertig jaar verdwenen was, keerde terug. Ook de zwarte els, de zomereik en de hazelaar in het Sint Annabos profiteerden van het hogere grondwater.

.      .     

Wist je dat:

• …de wijsthellingen eeuwenlang zijn gebruikt voor hooiwinning en kleinschalige landbouw? Daardoor bleef het landschap altijd in balans met de natuur.
• … er in het gebied veel bijzondere insecten leven? Zoals de bandheidelibel, die graag langs natte slootkanten vliegt.

Karperdijk
Karperdijk 3
Uden