Natuureducatie- en informatiecentrum: Natuurcentrum De Maashorst

Net voorbij Uden splijt de Peelrandbreuk de gemeente Bernheze in twee: kernen als Loosbroek en Vorstenbosch liggen op de lager gelegen flank terwijl het dorp Nistelrode er op de hoger gelegen Peelhorst bovenuit torent. Hier, aan de rand van natuurgebied De Maashorst, ligt een bijzonder natuureducatie- en informatiecentrum: Natuurcentrum De Maashorst. Al ruim 45 jaar vinden schoolkinderen uit de wijde omgeving hun weg naar het centrum om met nieuw opgedane kennis en ervaringen over de natuur in De Maashorst terug te keren naar school. Ook vele duizenden bezoekers van het gebied, zowel uit de directe omgeving als van verder weg en uit het buitenland weten dit informatiecentrum te vinden.

Naast informatie over de natuur in De Maashorst en de archeologische waarden in het gebied schenkt dit centrum ook aandacht aan de ontstaansgeschiedenis van De Maashorst waarin breuken een belangrijke rol in hebben gespeeld. In de omgeving van het in een rijksmonument gevestigde Natuurcentrum, is de Peelrandbreuk zichtbaar in het landschap. Op de nabijgelegen wijstgronden spuit het water soms letterlijk uit de grond. Kies je in het voorjaar voor één van de 7 gemarkeerde wandelingen door het gebied dan zie je geregeld de Oranjetipjes voor je uit fladderen. Dit prachtige vlindertje valt op door een oranje vlek aan de punt van de voorvleugel. Je vindt de vlinder met name in de bloemrijke graslanden en nabij zonnige bosranden. Op de vochtige bodem van de wijstgronden beginnen in april de pinksterbloemen te bloeien, dit is één van de waardplanten waar de oranjetipjes hun eitjes op afzetten en waar de rupsen graag van snoepen. Ook op het erf van het natuurcentrum fladderen de Oranjetipjes rond; de Look-zonder-look plant op het terrein trekt deze vlinders aan.

In de tentoonstelling van het natuurcentrum is volop informatie over de breuken en het wijstverschijnsel te vinden. Deze tentoonstelling is gratis te bezoeken tijdens de openingstijden. Kijk ook eens achter de tentoonstelling naar het dwarsprofiel van de peelrandbreuk. Gemaakt tijdens een opgraving in Uden in 2018 geeft dit profiel een prachtig beeld van het verschil in aardlagen aan weerszijden van de breuk. Het optreden van het wijstverschijnsel op de hoge zijde van een breuk klinkt na het bekijken van zo’n profiel meteen een stuk logischer.

Voor de schoolkinderen uit groep 7 en 8 heeft het natuurcentrum zelfs een hele les ontwikkeld over het wijstverschijnsel. In de buurt van de wijstgronden tussen Uden en Vorstenbosch leren kinderen alles over het ontstaan en voorkomen van dit bijzondere verschijnsel, hoe je het herkent en welke dieren en planten je er kunt vinden. Deze lessen worden op locatie door professionele educatiemedewerkers van het natuurcentrum gegeven. Scholen uit de omgeving kunnen hier via de website van het natuurcentrum op inschrijven.

Voor ouders en kinderen die graag zelf meer willen weten over de geologie of breuken in het landschap en over hoe je wijst kunt herkennen is er een speciale natuurontdektas. Deze breuktas zit vol opdrachten en materialen waarmee je op ontdekking gaat in het landschap. Zo krijg je bijvoorbeeld een grondboor mee en ga je op zoek naar verschillende soorten grond. Na een prachtige educatieve wandeling lever je de tas weer in op het natuurcentrum.